This content has been archived. It may no longer be relevant
सुकन्या समृद्धी योजना काय आहे?
सुकन्या समृध्दी योजना २२ जानेवारी २०१५ रोजी आपल्या देशाचे पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी सुरू केली. या योजनेंतर्गत मुलीचे बचत खाते मुलीच्या पालकांनी कोणत्याही राष्ट्रीय बँकेत किंवा टपाल कार्यालयात उघडले जाईल. हे सर्व पालक ज्यांना आपल्या मुलीच्या शिक्षणासाठी आणि लग्नासाठी पैसे जमा करायचे आहेत. ते या योजनेत बचत खाते उघडू शकतात.
सुकन्या समृद्धी योजना बचत खाते उघडण्यासाठी किमान रक्कम २५०/- रुपये आहे आणि कमाल रक्कम १,५०,०००/- रुपये आहे. यापूर्वी सुकन्या समृद्धि योजना २०२१ अंतर्गत ९.१ टक्के व्याजदर होता तो आता कमी करून ८.६ टक्के करण्यात आला आहे. सुकन्या समृद्धि योजना खाते हे अल्पवयीन मुलीसाठी लक्ष्य केले जाते.
दहा वर्षांच्या होण्यापूर्वीच मुलीच्या नावाने हे खाते उघडले जाऊ शकते. सुकन्या समृद्धी योजना उघडल्यापासून 21 वर्षांसाठी कार्यरत आहे. एसएसवाय खात्यातील शिल्लक रकमेच्या 50 टक्के अंशतः पैसे काढल्यास मुलीचे शिक्षण 18 वर्षाचे होईपर्यंत शिक्षण खर्च पूर्ण करता येते.
सुकन्या समृद्धी योजनेचे फायदे:-
१. बाजार निश्चित व्याजदरांमध्ये सर्वात चांगले व सर्वोच व्याज दिले जाते.
२. सुलभ हस्तांतरण. पुनर्वसन झाल्यास खाते सहजपणे देशातील कोणत्याही बँक किंवा टपाल कार्यालयात हस्तांतरित केले जाऊ शकते.
३. यामुळे मुलींच्या शिक्षणासाठी आणि लग्नासाठी मदत होते.
४. किमान ठेव रक्कम कमी असल्याने सहज गुंतवणूक करता येते.
सुकन्या समृद्धी योजनेची वैशिष्ट्ये:-
१. या योजनेअंतर्गत १० वर्ष वर्षे किंवा त्याहून कमी वयाच्या मुलीच्या नावे बँकेत जिवा पोस्ट ऑफिसात ‘सुकन्या समृद्धी खाते उघडता येते यात किमान १०००रु ठेवावे लागतात एका आर्थिक वर्षात या खात्यात कमाल १.५ लाख रु टाकता येतात.
२. खाते उघडल्यानंतर २१ वर्षापर्यंत किंवा मुलगी १८ वर्षांची झाल्यानंतर तिचे लग्न करावयाचे असल्यास जी मुदत आधी असेल ती व्याजासह ठेवी परत मिळतात.
3. १८ वर्षे वयानंतर शिक्षणासाठी ५०% रक्कम काढण्याची मुदत असते उर्वरित रक्कम पुढे केव्हाही (२१ वर्षे मुदत संपेपर्यंत) काढ़ता येईल.
४. सुकन्या समृद्धि योजना २०२१ ही मुलींसाठी केंद्र सरकारची एक लहान बचत योजना आहे.
५. कोणत्याही पोस्ट ऑफिस किंवा बँकेत खाते उघडता येते.
६. या योजनेअंतर्गत किमान २५०/- रूपयांसाठी खाते उघडता येते. आणि जास्तीत जास्त १ रुपयांपर्यंत गुंतवणूक केली जाऊ शकते.
७.या योजनेंतर्गत ७.६% व्याज दर निश्चित करण्यात आला आहे.
८.आयकर कायद्यांतर्गत या योजनेत कर सवलत देखील उपलब्ध आहे.
९.या योजनेतून मिळालेला परतावा देखील करमुक्त आहे.
सुकन्या समृद्धी योजना उद्दिष्ट्य:-
केंद्र सरकारच्या सुकन्या समृद्धी योजना या योजनेचे उद्दिष्ट्य देशातील मुलींचे उज्ज्वल भविष्य करणे आहे आणि त्यांच्या शिक्षणासाठी आणि लग्नासाठी पैसे वाचून बचत करून ठेवणे हे आहे. जेणेकरून त्यांच्या भविष्याची चिंता राहणार नाही.
बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेंतर्गत सुकन्या समृद्धी योजना सरकारने सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत असे सर्व लोक ज्यांना आपल्या मुलीच्या लग्नासाठी आणि शिक्षणासाठी पैसे जमा करायचे आहेत ते आपल्या मुलीचे खाते उघडू शकतात. ही रक्कम मुलीच्या विवाहासाठी उच्च शिक्षण इत्यादींसाठी वापरली जाऊ शकते.
मुलींनी शिक्षणाच्या क्षेत्रात प्रगती करणे आणि लग्नासाठी पात्र ठरल्यास पैसे कमी पडू नयेत हा सुकन्या समृद्धी योजनाचा हेतू आहे. देशातील गरीब लोक आपल्या मुलीचे शिक्षण आणि लग्नाचा खर्चासाठी हे खाते उघडत आहेत. या सय २०२१ सह देशातील मुलींना प्रोत्साहन मिळेल आणि त्या पुढे जाऊ शकतील. या योजनेच्या माध्यमातून स्त्री-भ्रूणहत्या थांबल्या जाव्यात असे भारत सरकारचे उद्दिष्ट्य आहे.
डिजिटल सुकन्या समृद्धी योजना:-
हे डिजिटल खाते उघडण्यासाठी आपल्याला पोस्ट ऑफिसमध्ये जाण्याची देखील आवश्यकता नाही. हे खाते घरी बसून आधार कार्ड आणि पॅनकार्डच्या माध्यमातून उघडता येते आणि पोस्ट ऑफिसच्या कोणत्याही योजनेत पैसे हस्तांतरित करता येतात. हे डिजिटल खाते १ वर्षासाठी वैध आहे. भारतीय पोस्ट ऑफिस संचलित सुकन्या समृध्दी योजना भारत सरकारने मुलींच्या शिक्षण आणि लग्नासाठी सुरू केली.
या योजनेंतर्गत पैशांची भरपाई करण्यासाठी पोस्ट ऑफिसला जावे लागते. परंतु आता भारतीय पोस्ट ऑफिसने डिजिटल खाते सुरू केले आहे. या डिजिटल खात्यातून सुकन्या समृद्धि योजनेच्या खात्यात पैसे जमा केले जातील. आता इतर बँकांप्रमाणेच पोस्ट ऑफिसमध्ये डिजिटल सेव्हिंग अकाऊंट सेवा सुरू केली गेली आहे.
या डिजिटल खात्यामुळे आता खातेदारांना खात्यात पैसे जमा करण्यासाठी टपाल कार्यालयात जाण्याची गरज नाही. तो आपल्या मोबाइलद्वारे पैसे ट्रान्सफर करू शकतो.
सुकन्या समृद्धि योजनेत किती मुलींना लाभ मिळतो:-
१. सुकन्या समृद्धी योजना २०२१ अंतर्गत कुटुंबातील फक्त दोन मुलींना लाभ मिळू शकेल.
२. जर एखाद्या कुटुंबात २ हून अधिक मुली असतील तर त्या कुटुंबातील फक्त दोन मुली या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.
३. परंतु जर एखाद्या कुटुंबात जुळ्या मुली असतील तर त्यांना या योजनेचा लाभ स्वतंत्रपणे मिळेल म्हणजेच त्या कुटुंबातील तीन मुली लाभ घेऊ शकतील.
४. जुळ्या मुलींची गणना समान असेल परंतु त्यांना स्वतंत्रपणे लाभ देण्यात येतील. या योजनेंतर्गत १० वर्षाखालील मुलींचे खाते उघडले जाऊ शकते.
सुकन्या समृद्धी योजना लोन:-
सरकारद्वारे चालवल्या जाणार्‍या पीपीएफ योजनांतर्गत कर्ज घेता येते. परंतु सुकन्या समृध्दी योजनेंतर्गत कर्ज अन्य पीपीएफ योजनेप्रमाणे मिळू शकत नाही. परंतु जर मुलीचे वय १८ वर्षे झाले असेल तर पालकांनी या योजनेच्या खात्यातून पैसे काढले जाऊ शकतात. केवळ ५०% पैसे काढणे शक्य आहे. सुकन्या समृध्दी योजनेंतर्गत बचत करून ठेवलेले पैसे बालिकाच्या उन्नतीसाठी वापर करता येतील.
सुकन्या समृद्धि योजनेत खाते उघडण्याचे नियम:-
सुकन्या समृद्धी योजना, या योजनेत मुलीसाठी एकच खाते उघडले जाऊ शकते आणि खाते उघडण्याच्या वेळी मुलीचे जन्म प्रमाणपत्र पोस्ट ऑफिस किंवा बँकेत जमा करावे लागेल. यासह ओळखपत्र व अ‍ॅड्रेस प्रूफ अशी इतर महत्वाची कागदपत्रेही सादर करावी लागतील.
सुकन्या समृद्धी योजनेसाठी आवशयक पात्रता:-
१. केवळ मुलगी सुकन्या समृद्धि खाते घेण्यास पात्र आहेत.
२. खाते उघडण्याच्या वेळी मुलगी १० वर्षापेक्षा कमी वयाची असावी.
३. एसएसवाय खाते उघडताना मुलीचा वयाचा दाखला अनिवार्य आहे.
सुकन्या समृद्धी योजना खात्याशी संबंधित अटी:-
- पोस्ट ऑफिस म्हणजे भारतातील कोणतेही पोस्ट ऑफिस जे बचत बँकेचे काम करीत आहेत आणि या नियमांनुसार एसएसवाय खाते उघडण्यास अधिकृत आहेत.
- बँक म्हणजेच या नियमांनुसार एसएसवाय खाते उघडण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेने अधिकृत केलेली कोणतीही बँक.
- ठेवीदार अशा व्यक्तीसाठी संज्ञा आहे जी मुलगी वतीने नियमांनुसार खात्यात पैसे जमा करते.
- पालक अशी एक व्यक्ती आहे जी एकतर मुलगी मुलाचे आईवडील असेल किंवा मुलगी १८ वर्षाची होईपर्यंत मुलीच्या मालमत्तेची काळजी घेण्यास कायद्यानुसार पात्र असलेली व्यक्ती असेल.
सुकन्या समृद्धि खाते योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे:-
१. सुकन्या समृद्धि योजना फॉर्म
२. मुलीचा जन्म प्रमाणपत्र (खातेदार)
३. पासपोर्ट पॅनकार्ड इलेक्शन आयडी मॅट्रिक प्रमाणपत्र इत्यादीसारख्या ठेवीदारांची ओळख पटेल असे कागदपत्रे.
४. ठेवीदाराचा पत्ता पुरावा
सुकन्या समृद्धी योजना अधिकृत बँक:-
- इलाहाबाद बैंक
- भारतीय स्टेट बैंक
- ऐक्सिस बैंक
- आंध्रा बैंक
- बैंक ऑफ महाराष्ट्र
- बैंक ऑफ इंडिया
- कॉर्पोरेशन बैंक
- सेंट्रल बैंक ऑफ इंडिया
- केनरा बैंक
- देना बैंक
- बैंक ऑफ बड़ौदा
- स्टेट बैंक ऑफ पटियाला
- स्टेट बैंक ऑफ मैसूर
- इंडियन ओवरसीज बैंक
- १भारतीय बैंक
सुकन्या समृद्धी योजनेची ऑनलाईन नोंदणी:-
सध्या सुकन्या समृद्धी योजनेसाठी ऑनलाईन अर्ज करण्यासाठी कोणतीही सुविधा उपलब्ध नाही.