राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना केंद्र सरकारच्या माध्यमातून सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेद्वारे देशातील अशा सर्व नागरिकांना सामाजिक सुरक्षा प्रदान केली जाईल जे कोणत्याही असंघटित क्षेत्रात काम करतात. अशा गरीब वर्गातील लोकांना वैद्यकीय सुविधा देण्यासाठी ही योजना खास सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या वैद्यकीय कर्मचाऱ्यांना केंद्र सरकारमार्फत ३० हजार रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाणार आहे. रसबी च्या माध्यमातून आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकातील कामगारांना त्यांच्या रुग्णालयात उपचारादरम्यान कॅशलेस सुविधा उपलब्ध करून दिली जाईल.
राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजनाच्या माध्यमातून असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या १० कोटींहून अधिक कुटुंबांना योजनेतून आरोग्य विमा घेण्याची सुविधा मिळणार आहे. ही योजना कामगार आणि रोजगार मंत्रालयामार्फत राबविण्यात येणार आहे. ज्या कामगार कामगारांना आरोग्य विमा योजनेचा लाभ घ्यायचा आहे त्यांना योजनेअंतर्गत नोंदणी करावी लागेल. नोंदणीच्या आधारे त्यांना राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजनेद्वारे कार्ड वितरित केले जातील , ज्याच्या आधारावर त्यांना रुग्णालयांमध्ये कॅशलेस उपचाराची सुविधा मिळू शकेल. ३० हजार रुपयांपर्यंतच्या उपचारांसाठी लाभार्थी व्यक्तींना कोणत्याही प्रकारचे शुल्क भरावे लागणार नाही. RSBY स्मार्ट कार्डयाद्वारे लाभार्थी नागरिकांना या योजनेच्या माध्यमातून शासकीय व निवडक खासगी रुग्णालयांमध्ये आरोग्य सुविधांचा लाभ मिळू शकतो.
राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना कार्ड:-
| योजनेचे नाव | (RSBY) राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजना |
| संबंधित विभाग | भारत सरकारचे श्रम आणि रोजगार मंत्रालय |
| लाभार्थी | असंघटित कामगार/गरीब कुटुंबे |
| वस्तुनिष्ठ | देशातील सर्व असंघटित कामगार आणि गरीब कुटुंबांना आरोग्य विमा उपलब्ध करून देणे |
| योजना श्रेणी | केंद्र पुरस्कृत योजना |
| आरोग्य सहाय्य रक्कम | विमा रक्कम रु.३०००० |
राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना उद्दिष्ट:-
या योजनेचा मुख्य उद्देश गरीब वर्गातील त्या सर्व नागरिकांना आरोग्य विमा योजनेचा लाभ मिळवून देणे हा आहे जे असंघटित क्षेत्रात काम करतात. कामगारांना सामाजिक सुरक्षा देण्यासाठी केंद्र सरकारने ही योजना सुरू केली आहे. ज्यामध्ये त्यांना उपचारासाठी ३० हजार रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाणार आहे. देशातील ९३ टक्के मजूर नागरिक असंघटित क्षेत्रात काम करणारे आहेत. असे अनेक कामगार आहेत ज्यांना आरोग्य सेवेसाठी कोणत्याही प्रकारचे कव्हरेज उपलब्ध नाही. अशा परिस्थितीत कामगारांना आजारी पडण्यासाठी आणि वैद्यकीय सेवेसाठी कोणत्याही प्रकारची सुविधा उपलब्ध नाही. ही परिस्थिती पाहता गरीब कष्टकरी व्यक्तीसाठी आरएसबीवाय योजना जाहीर करण्यात आली आहे. जोखीम घटकांपासून गरीब कुटुंबांचे संरक्षण करण्याचे हे एक महत्त्वाचे साधन आहे.
राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना फायदे आणि वैशिष्ट्ये:-
- केंद्र सरकारने ही योजना सुरू केली आहे
- या योजनेचा लाभ असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या सर्व नागरिकांना होणार आहे.
- कामगारांना वार्षिक आधारावर ३० रुपयांची आरोग्य विमा योजना दिली जाईल.
- १० कोटींहून अधिक कुटुंबांना रसबी राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजनेचा लाभ मिळणार आहे .
- या योजनेद्वारे लाभार्थी त्यांच्या सर्व सामान्य आजारांवर उपचार घेऊ शकतात.
- कामगारांना सामाजिक सुरक्षा मिळावी या उद्देशाने ही योजना सुरू करण्यात आली आहे.
- राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजनेतून लाभार्थी कामगारांना आरोग्य सेवेसाठी RSBY कार्ड दिले जाईल. त्या आधारे यादीत समाविष्ट असलेल्या खासगी आणि सरकारी रुग्णालयांमध्ये कॅशलेस उपचाराची सुविधा मिळण्यास मदत होईल.
- वार्षिक आधारावर आरोग्य विमा योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी कामगारांना वेळोवेळी RSBY कार्ड नोंदणी करावी लागेल.
- लाभार्थी व्यक्तीला त्याच्या/तिच्या सोयीनुसार रुग्णालयांना भेट देण्याचा पर्याय असेल.
- चांगल्या आरोग्य सुविधा देण्यासाठी विविध ठिकाणी १.५ लाखांहून अधिक आरोग्य कल्याण केंद्रे उभारण्यात येणार आहेत.
- ज्यामध्ये रोगांवर उपचार आणि प्रतिबंध यासाठी प्रशिक्षण दिले जाईल.
RSBY स्मार्ट कार्ड:-
राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना या योजनेद्वारे नोंदणी केल्यानंतर स्मार्ट कार्ड मिळाल्यानंतर लाभार्थी संपूर्ण RSBY मधील खाजगी आणि सरकारी रुग्णालयांमध्ये आरोग्य सेवांचा लाभ मिळवू शकेल. हेल्थ स्मार्ट कार्डद्वारे कोणत्याही विमा कंपनीच्या अंतर्गत पॅनेल केलेले रुग्णालय लाभार्थीला कॅशलेस उपचाराची सुविधा प्रदान करेल. केंद्र सरकारने असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना आरोग्य सेवेसाठी दिलेली ही एक विशेष संधी आहे ज्यामध्ये त्यांना सामान्य उपचारांसाठी मोफत सेवा मिळू शकते.
राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना पात्रता आणि निकष:-
१. RSBY अंतर्गत , गरीब कुटुंबातील फक्त तेच नागरिक पात्र आहेत जे असंघटित क्षेत्रात काम करतात.
२. अर्जासाठी अर्जदार व्यक्तीकडे राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजनेद्वारे बीपीएल कार्ड असणे आवश्यक आहे.
३. राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजनेच्या माध्यमातून मिळालेल्या हेल्थ कार्ड अंतर्गत , लाभार्थी नागरिकांना कॅशलेस उपचाराची सुविधा फक्त योजनेअंतर्गत यादीत समाविष्ट असलेल्या रुग्णालयांमध्येच मिळू शकते.
४. RSBY कार्ड मिळविण्यासाठी कामगारांना ३० रुपये नोंदणी शुल्क भरावे लागते.
५. दारिद्र्यरेषेखालील गटातील असंघटित क्षेत्रातील काम करणाऱ्या व्यक्तीच्या पाच सदस्यांच्या कुटुंबाला या योजनेअंतर्गत आरोग्य सेवा मिळतील.
६. सरकारी आणि खाजगी रुग्णालयांतून कॅशलेस उपचाराची सुविधा मिळण्यासाठी काम करणाऱ्या व्यक्तीने कॅश काउंटरवर हेल्थ कार्ड दाखवणे आवश्यक आहे.
राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजना कागदपत्रे:-
१. काम करणाऱ्या व्यक्तीचे आधार कार्ड
२. बीपीएल प्रमाणपत्र
३. वार्षिक उत्पन्न प्रमाणपत्र
४. मूळ पत्ता पुरावा
५. शिधापत्रिका
६. मोबाईल नंबर
७. पासपोर्ट आकाराचा फोटो
राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना ऑनलाइन नोंदणी:-
१. आरएसबीवाय अंतर्गत सर्व क्षेत्रातील सर्वेक्षण संस्थांमार्फत बीपीएल कुटुंबांची यादी तयार केली जाईल यादी तयार झाल्यानंतरही हा सर्व डेटा विमा पॉलिसी कंपन्यांच्या कार्यालयात हस्तांतरित केला जाईल. त्यानुसार त्यांची निवड प्राधिकरणाकडून केली जाईल.
२. पॉलिसी मिळविण्यासाठी बीपीएल कुटुंबांशी पॉलिसी एजंट्सद्वारे संपर्क साधला जाईल. ज्या अंतर्गत या सर्व नागरिकांची यादी विमा कंपनी तयार करेल.
३. या योजनेंतर्गत सर्व भागात नोंदणी केंद्रे सुरू करण्यात येणार आहेत.
४. इच्छुक उमेदवारांनी नावनोंदणीच्या दिवशी नोंदणी केंद्रावर हजर राहावे.
५. केंद्रांमधील व्यक्तीचा बायोमेट्रिक डेटा गोळा करण्यासाठी एजंट मशीनचा वापर केला जाईल.
६. व्यक्तीची फिगर प्रिंट आणि फोटो काढून त्यांना राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजनेतून हेल्थ कार्ड दिले जाईल.
७. हेल्थ कार्ड नोंदणीसाठी व्यक्तीला ३० रुपये शुल्क भरावे लागते.
८. अशा प्रकारे राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया पूर्ण होईल.
You can also check out the details of the Rashtriya Swasthya Bima Yojana.
Here we covered a small piece of information about the राष्ट्रीय स्वास्थ्य विमा योजना. For more information visit the Rashtriya Swasthya Bima Yojana. Stay tuned to get notified about the other Government scheme.