This content has been archived. It may no longer be relevant
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना काय आहे:-
असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना अनेक आर्थिक अडचणींचा सामना करावा लागतो. या अडचणींवर मात करण्यासाठी शासनाकडून विविध प्रकारच्या योजना राबविण्यात येतात. केंद्र सरकारने प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना देखील सुरू केली आहे. Undefined पंतप्रधान श्रम योगी मानधन योजनेद्वारे , ज्यांचे मासिक उत्पन्न १५००० किंवा त्याहून कमी आहे अशा सर्व असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना पेन्शन दिली जाईल. ही योजना सुरू करण्याची घोषणा केंद्रीय मंत्री पियुष गोयल यांनी १ फेब्रुवारी २०१९ रोजी केली होती. पीएम श्रम योगी मानधन योजनाचालक रिक्षाचालक मोची शिंपी मजूर घरकामगार भट्टी कामगार इत्यादी असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना याचा लाभ घेता येईल.
१५ फेब्रुवारी २०१९ रोजी प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना लागू करण्यात आली. या योजनेंतर्गत ६० वर्षांनंतर लाभार्थ्यांना दरमहा ३००० रुपये पेन्शनची रक्कम दिली जाईल. प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना अंतर्गत अर्ज करणाऱ्या लाभार्थींचे वय १८ ते ४० वर्षे दरम्यान असावे. सरकारी कर्मचारी कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी (EPF) राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS) आणि राज्य कर्मचारी विमा महामंडळ (ESIC) चे सदस्य या योजनेचा लाभ घेऊ शकत नाहीत. प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना, या योजनेत सहभागी होणारा श्रमयोगी हा आयकरदाता नसावा.
प्रधानमंत्री श्रम योगी योजना मुद्दे:-
| योजनेचे नाव | प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन |
| प्रक्षेपित तारीख | १ फेब्रुवारी २०१९ |
| योजनेची सुरुवात तारीख | १५ फेब्रुवारी २०१९ |
| लाभार्थी | अपरिचित क्षेत्रातील कामगार |
| लाभार्थ्यांची संख्या | १० कोटी अंदाजे |
| योगदान | ५५ रुपये प्रति महिना ते २०० रुपये |
| पेन्शन रक्कम | ३००० रुपये प्रति महिना |
| श्रेणी | केंद्र सरकार योजना |
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजनेची उद्दिष्टे:-
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजनेचा मुख्य उद्देश असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना वयाच्या ६० वर्षांनंतर ३००० रुपये पेन्शनची रक्कम देऊन आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आणि या योजनेद्वारे मिळणार्या रकमेतून लाभार्थी वृद्धापकाळात आपले जीवन जगू शकतो, आणि त्याच्या आर्थिक गरजा पूर्ण करू शकतात प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना द्वारे श्रम योगींना स्वावलंबी आणि सशक्त बनवणे, भारत सरकार आपल्या सरकारी योजनांद्वारे सर्व गरीब आणि मजुरांना लाभ देऊ इच्छित आहे आणि त्यांना आर्थिक मदत करू इच्छित आहे.
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना मुख्य मुद्दे:-
१. योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी भारतीय आयुर्विमा महामंडळ नोडल एजन्सी म्हणून काम करेल.
२. लाभार्थीकडून मासिक प्रीमियम देखील LIC कार्यालयात जमा केला जाईल आणि योजना पूर्ण झाल्यावर LIC कडूनच लाभार्थीला मासिक पेन्शन देखील प्रदान केले जाईल.
३. ही मासिक पेन्शन थेट बँक हस्तांतरणाद्वारे लाभार्थ्यांच्या खात्यात हस्तांतरित केली जाईल.
४. जर तुम्हाला प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजनेबद्दल अधिक माहिती मिळवायची असेल , तर तुम्ही भारतीय जीवन निगम कार्यालयाशी संपर्क साधू शकता किंवा खाली दिलेल्या ऑनलाइन वेबसाइटला भेट देऊ शकता.
५. आकडेवारीनुसार ६ मे पर्यंत सुमारे ६४.५ लाख लोकांनी यात नोंदणी केली आहे.
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजनेचे फायदे:-
१. या योजनेचा लाभ देशातील असंघटित क्षेत्रातील चालक रिक्षाचालक मोची शिंपी मजूर घरातील नोकर वीटभट्टी कामगार इत्यादी कामगारांना मिळणार आहे.
२. या योजनेअंतर्गत पात्र लाभार्थींना वयाच्या ६० वर्षांनंतर दरमहा ३००० रुपये पेन्शनची रक्कम दिली जाईल.
३. तुम्ही पीएम श्रम योगी मानधन योजनेत जेवढे योगदान देता तेवढीच रक्कम सरकार तुमच्या खात्यात जमा करते.
४. तुमच्या मृत्यूनंतर पत्नीला आयुष्यभरासाठी दीड हजार रुपयांचे अर्धे पेन्शन मिळेल.
५. या योजनेअंतर्गत सरकारने दिलेली ३००० रुपयांची रक्कम थेट बचत बँक खात्यातून किंवा लाभार्थ्यांच्या जन धन खात्यातून ऑटो डेबिट सुविधेद्वारे हस्तांतरित केली जाईल.
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजनेतून पैसे काढल्यावर मिळणारे फायदे:-
१. जर लाभार्थी योजनेच्या तारखेपासून १० वर्षांपेक्षा कमी कालावधीत योजनेतून पैसे काढत असेल तर त्याला देय असलेल्या बचत बँक दरासह योगदानाचा भाग परत केला जाईल.
२. जर लाभार्थी १० वर्षांचा खरेदीचा कालावधी पूर्ण केल्यानंतर परंतु ६० वर्षांच्या आधी योजनेतून माघार घेत असेल तर त्याच्या योगदानाचा भाग आणि त्यावरील जमा व्याज परत केले जाईल.
३. लाभार्थ्याने नियमित योगदान दिले असेल आणि कोणत्याही कारणाने त्याचा मृत्यू झाला असेल तर त्याचा/तिचा जोडीदार नियमित योगदान देऊन योजना सुरू ठेवू शकतो.
४. सबस्क्राइबर आणि त्याच्या/तिच्या पती-पत्नीच्या मृत्यूनंतर निधी परत जमा केला जाईल.
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजनेचा लाभ कोण घेऊ शकत नाही:-
१. संघटित क्षेत्रातील व्यक्ती
२.कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधीचे सदस्य
३.राष्ट्रीय पेन्शन योजनेचे सदस्य
४.राज्य कर्मचारी विमा महामंडळाचे सदस्य
५. आयकर भरणारे लोक
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना लाभार्थी:-
- लहान आणि सीमांत शेतकरी
- भूमिहीन शेतमजूर
- मच्छीमार
- प्राणी रक्षक
- वीटभट्ट्या आणि दगड खाणींमध्ये लेबलिंग आणि पॅकिंग
- बांधकाम आणि पायाभूत सुविधा कामगार
- चामड्याचे कारागीर
- विणकर
- घरगुती कामगार
- भाजीपाला आणि फळ विक्रेता
- स्थलांतरित मजूर इ.
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजनेची पात्रता:-
१. अर्जदार हा असंघटित क्षेत्रातील मजूर असावा.
२.असंघटित क्षेत्रातील कामगारांचे मासिक उत्पन्न रु.१५००० पेक्षा जास्त नसावे.
३.अर्जदाराचे वय १८ ते ४० वर्षे दरम्यान असावे.
४.सर्वात मोठी अट ही आहे की तुम्ही आयकर भरणारे किंवा करदाते नसावेत.
५.पात्र व्यक्ती इपफे कप्स आणि रसिक अंतर्गत येऊ नये.
६. ग्राहकाकडे मोबाईल फोन आधार क्रमांक असणे बंधनकारक आहे.
७.या योजनेसाठी बचत बँक खाते देखील अनिवार्य आहे.
प्रधानमंत्री श्रम योगी योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे:-
- आधार कार्ड
- ओळखपत्र
- बँक खाते पासबुक
- पत्रव्यवहाराचा पत्ता
- मोबाईल नंबर
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
लाभार्थीच्या मृत्यू किंवा अपंगत्वावर कुटुंबाला लाभ:-
निवृत्ती वेतन मिळण्याच्या कालावधीत लाभार्थीचा मृत्यू झाल्यास निवृत्तीवेतनाच्या ५०% रक्कम लाभार्थीच्या जोडीदाराला दिली जाईल. ही पेन्शन फक्त लाभार्थीच्या जोडीदारालाच दिली जाईल. याशिवाय जर लाभार्थ्याने नियमित योगदान दिले असेल आणि ६० वर्षे पूर्ण होण्यापूर्वी लाभार्थी कोणत्याही कारणास्तव कायमस्वरूपी अपंग झाला असेल आणि या योजनेत आपले योगदान पुढे चालू ठेवू शकत नसेल तर अशा स्थितीत त्याचा जोडीदार नियमित पेमेंट करून योजनेचा लाभ मिळवू शकतो.
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना अपडेट:-
असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी सरकारने पंतप्रधान श्रम योगी मानधन योजना सुरू केली आहे या योजनेद्वारे असंघटित क्षेत्रातील कामगार ज्यांनी वयाची ६० वर्षे पूर्ण केली आहेत त्यांना किमान ३००० पेन्शन दिली जाईल. ही योजना भारत सरकारने २०१९ मध्ये सुरू केली होती. या योजनेत आतापर्यंत ४४.९० लाखांहून अधिक कामगारांनी नोंदणी केली आहे. सर्व कामगार ज्यांचे उत्पन्न १५००० पेक्षा कमी आहे आणि त्यांचे वय १८ वर्षे ते ४० वर्षे आहे ते या योजनेत नोंदणी करू शकतात.
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी लाभार्थ्याला दर महिन्याला गुंतवणूक करावी लागते. गुंतवणुकीची रक्कम वयाच्या आधारावर निश्चित केली जाईल. ही रक्कम ₹५५ ते ₹२०० पर्यंत असते. प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना भारतीय आयुर्विमा महामंडळामार्फत चालवली जात आहे. निवृत्ती वेतन देखील भारतीय आयुर्विमा महामंडळाकडून दिले जाईल.या योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यासाठी आधार कार्ड बँक खात्याचे पासबुक सीएससी केंद्रात न्यावे लागेल. खाते उघडल्यानंतर लाभार्थीला श्रमिक कार्ड दिले जाईल.
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना ऑनलाईन नोंदणी:-
१. यासाठी सर्वप्रथम तुम्हाला प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
२. होम पेजवर आता अर्ज करण्यासाठी येथे क्लिक करा या लिंकवर क्लिक करा आणि तुम्हाला सेल्फ एनरोलमेंटचा पर्याय दिसेल क्लिक करा आणि पुढे जा.
३. तुमचा मोबाईल नंबर टाका आणि Proceed बटणावर क्लिक करा.
४. आता अर्जदाराचे नाव, ईमेल आयडी, कॅप्चा कोड भरल्यानंतर ओटीपीद्वारे पुढे जा.
५. त्यानंतर तुम्हाला उर्वरित अर्ज भरावा लागेल आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील.
६. अर्ज भरल्यानंतर त्याची प्रिंटआउट घेण्यास विसरू नका.