This content has been archived. It may no longer be relevant
सोलर चरखा मिशन 2024, आपल्या देशात बेरोजगारी ही एक मोठी समस्या आहे. ग्रामीण भागात तर ही समस्या अधिकच गंभीर आहे. खेड्यापाड्यात राहणार्‍या कारागिरांची तर परिस्थिती आणखी बिकट आहे आणि त्यांना कोणतेही काम मिळत नाही. त्यामुळे भारत सरकारने नवीन योजना सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या योजनेचे नाव “सौर चरखा मिशन योजना” असे ठेवण्यात आले आहे या योजनेंतर्गत गावात राहणाऱ्या लोकांना चांगले जीवन जगता यावे यासाठी प्रशिक्षण दिले जाणार आहे.
या योजनेंतर्गत कपडे तयार करण्यासाठी वापरण्यात येणारी वीज सौरऊर्जेपासून तयार केली जाणार आहे. ही योजना राष्ट्रपती राम नाथ कोविंद यांनी जून २०१८ मध्ये सुरू केली होती. राज्य आणि केंद्र सरकारच्या सहकार्याने ही योजना राबविण्यात येणार आहे. उदयन येथे जागतिक सूक्ष्म लघु आणि मध्यम उद्योग दिनानिमित्त या योजनेची घोषणा करण्यात आली. या योजनेसाठी सरकारने ५५० कोटी रुपयांचे बजेट दिले आहे.
सौर चरखा मिशन योजना मुद्दे:-
ही योजना बिहारमध्ये २०१६ मध्ये प्रथमच लागू करण्यात आली जिथे ही योजना यशस्वी ठरली. यानंतर २०१८ मध्ये देशभरात त्याची अंमलबजावणी करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. ही योजना देशातील प्रत्येक राज्यात लागू केली जाईल. रोजगाराच्या नवीन संधी निर्माण करणे हा या योजनेचा उद्देश आहे. कारागिरांच्या विकासासाठी सौर चरखा मिशन योजना तयार करण्यात आली आहे. या योजनेच्या मदतीने आपल्या देशातील कारागिरांना रोजगाराच्या चांगल्या संधी उपलब्ध होणार आहेत. ही योजना सुरू झाल्यानंतर दोन वर्षांत देशात एक लाख नोकऱ्या निर्माण होतील, ज्यामुळे कारागिरांचे आयुष्य अधिक सुधारेल.
| योजनेचे नाव | सौर चरखा मोहीम / सौर चरखा मिशन |
| आरंभ केला | २७ जून २०१८ नवी दिल्ली |
| लाँच केले | राष्ट्रपती राम नाथ कोविंद |
| मंत्रालय | सूक्ष्म लघु आणि मध्यम उद्योग |
| लेख श्रेणी | केंद्र सरकारची रोजगार योजना |
सोलर चरखा मिशन योजनेची उद्दिष्टे:-
१. सोलर चरखा मिशन योजनेंतर्गत सरकार कौशल्य चाचणी देणार आहे जेणेकरून लोकांना रोजगाराच्या नवीन संधी मिळतील.
२. स्थानिक पातळीवर उद्योगांना चालना दिली जाईल जेणेकरून गरीबांना फायदा होईल.
३. खादी व्यापाराला प्रोत्साहन आणि पुनरुज्जीवन करणे.
४. हरित ऊर्जेला चालना देण्याचाही या योजनेचा उद्देश आहे.
५. महिला अधिकाधिक स्वावलंबी व्हाव्यात हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे.
६. सौर चरखा योजनेचा उद्देश देशातील कारागिरांना रोजगार आणि विकास देणे हे आहे.
७. रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे हा देखील या योजनेचा एक उद्देश आहे.
८. या योजनेंतर्गत कारागिरांच्या ५० क्लस्टर्सना सरकार अनुदान देणार आहे.
९. या क्लस्टर्समध्ये ४०० ते २००० कॉर्पोरेट पुरुष असतील.
सोलर चरखा मिशन योजनेत अनुदान आणि पेमेंट:-
सरकारने दिलेली रक्कम कर्जाच्या स्वरूपात दिली जाते. मात्र या कर्जाच्या रकमेवर अर्जदारांना कोणतेही व्याज मिळत नाही. सर्व इच्छुक उमेदवारांना सरकार २५% पर्यंत म्हणजे सुमारे रु.६ लाख अनुदान देते. सर्व अर्जदारांनी त्यांचा व्यवसाय सुरू केल्यापासून ५ वर्षांच्या आत कर्जाची रक्कम परत करावी लागेल.
सोलर चरखा मिशन फायदे:-
१. रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी ही योजना सुरू करण्यात आली असून या योजनेतून अनेक बेरोजगारांना रोजगार मिळणार आहे. विशेषतः महिलांना फायदा होईल.
२. ग्रामीण भागात सौर चरखे देऊन लोकांना लघु आणि सूक्ष्म उद्योग उभारण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाईल.
३. सोलर चरख्याचा वापर करून कापड तयार केले जाणार असून ग्रामीण भागात राहणाऱ्या लोकांना त्याचा फायदा होणार आहे.
४. पेंटर उत्तम तंत्रज्ञानाचा सोलर चरखा लोकांना कमी किमतीत उपलब्ध करून दिला जाईल.ग्रामीण भागात राहणार्‍या अधिकाधिक लोकांना या योजनेशी जोडण्याचा प्रयत्न केला जाईल जेणेकरून त्यांना त्यांचा रोजगार सुरू करता येईल.
५. लोकांना सौर चरखे खरेदीवर अनुदान दिले जाईल.सौर चरख्यामध्ये पूर्ण युनिट ज्यामध्ये शिलाई मशीन कापड विणण्यासाठी वेगवेगळी उपकरणे दिली जातात.
६. याशिवाय सौर चरखा युनिट खरेदी करण्यासाठी या योजनेंतर्गत बँक कर्जाची सुविधाही उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.
७. या योजनेंतर्गत सोलर स्पिनिंग व्हील घेण्यासाठी अत्यंत कमी व्याजावर कर्ज उपलब्ध करून दिले जाईल.या योजनेंतर्गत देशातील सुमारे ५ कोटी महिला जोडल्या गेल्या असून महिलांना रोजगार देऊन त्यांना स्वत:चा व्यवसाय सुरू करण्यास प्रवृत्त केले आहे.
८. सौर चरखा खरेदी करून उद्योग उभारणाऱ्या एजन्सी किंवा लोक या योजनेत काम करतील तर त्यांचे उत्पन्नही वाढेल.कारागिरांना ५५० कोटीपर्यंतचे अनुदान दिले जाईल.
९. सोलर चरखा मिशन या योजनेमुळे भारतातील ग्रामीण कारागिरांची स्थिती सुधारेल.
१०. या योजनेमुळे ग्रामीण भागातील लोकांचे शहरी भागात होणारे स्थलांतर रोखण्यात मदत होईल.योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांना प्रशिक्षण दिले जाईल.
सौर चरखा मिशन अंतर्गत लाभ घेण्यासाठी जारी केलेली मार्गदर्शक तत्त्वे:-
१. सूक्ष्म लघु आणि मध्यम उद्योग मंत्रालयाद्वारे या योजनेचे परीक्षण केले जाते.
२. एखादी व्यक्ती किंवा प्रवर्तक एजन्सी देखील अर्ज करू शकते.
३. सौर चरखा अभियान संचालनालयाद्वारे संभाव्य क्लस्टरची राज्यनिहाय यादी तयार केली जाईल.
४. खादी संस्था देखील अर्ज करू शकतात.
५. सोलर चरखा मिशन योजनेंतर्गत अर्ज करणाऱ्या एजन्सीचे प्रवर्तकाद्वारे सर्वेक्षण केले जाईल एजन्सी आधार क्रमांकाद्वारे सुमारे २०० सदस्यांना ओळखेल ज्यापैकी किमान ५०% महिला असणे आवश्यक आहे.
६. जमिनीची व्यवस्था प्रवर्तकाद्वारे केली जाईल आणि जमिनीशी संबंधित सर्व खर्च प्रवर्तकाकडून केला जाईल.
७. खादी आणि ग्रामोद्योग संस्था (कवी) कडे सकारात्मक ताळेबंद आणि मालमत्ता संस्थेच्या नावे असतील तरच संस्था अर्ज करू शकेल.
८. गेल्या तीन वर्षांत नवीन कारागिरांची संख्या वाढली पाहिजे.
९. शेड्युल्ड कमर्शियल बँक्स/एनबीएफसी/व्हेंचर कॅपिटल फंड्स/प्रायव्हेट इक्विटी फंडांकडून वचनबद्धता देखील आवश्यक आहे.
सोलर चरखा मिशन आवश्यक कागदपत्रे:-
- एजन्सीचे सर्व तपशील
- एजन्सी किंवा इतर उद्योग दस्तऐवज
- जर कोणी या योजनेसाठी अर्ज करत असेल तर त्याचे आधार कार्ड
- व्यक्तीचे मूळ ओळखपत्र
- व्यक्तीचे जात प्रमाणपत्र
सोलर चरखा मिशन ऑनलाइन नोंदणी फॉर्म:-
१. त्याच्या नोंदणी/नोंदणीसाठी तुम्हाला त्याच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
२. क्लिक केल्यावर त्याचे उद्याम सखी मुख्यपृष्ठ तुमच्यासमोर उघडेल.
३. येथे तुम्हाला एक नोंदणी फॉर्म दिसेल. तुम्हाला त्यात विचारलेली माहिती काळजीपूर्वक भरावी लागेल आणि नंतर नोंदणी करा बटणावर क्लिक करून फॉर्म ऑनलाइन सबमिट करावा लागेल.
४. यासह आपले सौर चरखा मिशन अंतर्गत नोंदणी केली जाईल.
५. यामध्ये अर्ज करण्यासाठी ऑनलाइन अर्जही भरला जाणार आहे.
Here, we cover a small piece of information about the सोलर चरखा मिशन. For more information visit the Mission Solar Charkha official website. Stay tuned to get notified about the other Government schemes.