This content has been archived. It may no longer be relevant
किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजना १९९९ मध्ये विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभागाने सुरू केली होती. ही योजना केंद्र सरकार आणि विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभाग या दोघांद्वारे संयुक्तपणे चालवली जाते. या योजनेअंतर्गत मूलभूत विज्ञान शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना दरमहा ५००० ते ७००० रुपयांची फेलोशिप दिली जाते. या योजनेअंतर्गत फेलोशिप घेण्यासाठी उमेदवारांना अभियोग्यता चाचणी उत्तीर्ण करणे आवश्यक आहे. ही चाचणी इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्सद्वारे घेतली जाते. इच्छुक उमेदवारांना अर्ज करण्यासाठी दरवर्षी एक तारीख निश्चित केली जाते. शेवटच्या तारखेपूर्वी अर्ज भरून सबमिट केल्यानंतर उमेदवारांना परीक्षेला बसण्याची संधी मिळते.
किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजना शिष्यवृत्ती तपशील:-
| योजनेचे नाव | किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजना |
| इतर नावे | किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन शिष्यवृत्ती योजना, KVPY, वैज्ञानिक प्रोत्साहन शिष्यवृत्ती योजना |
| नफा | विद्यार्थ्यांना दरमहा ५००० ते ७००० रुपये फेलोशिप |
| लाभार्थी | विज्ञानाचा विद्यार्थी |
किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजना शिष्यवृत्ती उद्देश:-
विज्ञान क्षेत्रात करिअर करू इच्छिणाऱ्या अशा हुशार विद्यार्थ्यांना प्रवृत्त करणे हा किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजनेचा उद्देश आहे. मासिक फेलोशिप देऊन त्यांना विज्ञान क्षेत्रात संशोधन करिअर करण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाते जेणेकरून ते आगामी काळात नवीन तंत्रज्ञान शोधून देशाच्या विकासात योगदान देऊ शकतील. योजनेद्वारे निवडलेल्या विद्यार्थ्यांना ५ वर्षांची फेलोशिप आणि आकस्मिक अनुदान दिले जाते.
किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजना फेलोशिप– लाभ:-
१. मूलभूत विज्ञानाचा अभ्यास करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना संशोधनात करिअर करण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाते.
२. निवडलेल्या विद्यार्थ्यांना ५ वर्षांसाठी फेलोशिप आणि आकस्मिक अनुदान दिले जाते.
३. SA/SX/SB साठी B.SC/BS/B Math/B Stat/MS/इंटिग्रेटेड MSC विद्यार्थ्यांना रु.५००० ची मासिक फेलोशिप आणि १ल्या ते ३र्‍या वर्षापर्यंत रु.२० ची वार्षिक आकस्मिकता दिली जाते.
४. SA/SX/SB – MSC/M State/MS/इंटिग्रेटेड MSC ४थ्या ते ५व्या वर्षाच्या विद्यार्थ्यांना रु.७००० ची मासिक फेलोशिप आणि रु.२८ ची वार्षिक आकस्मिकता दिली जाते.
५. निवडलेल्या उमेदवारांना फेलोशिप आणि आकस्मिक अनुदानाव्यतिरिक्त नामांकित संशोधन आणि शैक्षणिक संस्थांमध्ये आयोजित उन्हाळी शिबिरांमध्ये सहभागी होण्याची संधी दिली जाते.
६. या योजनेत निवड होण्यासाठी हिंदी आणि इंग्रजी दोन्ही भाषेतील विद्यार्थ्यांसाठी अभियोग्यता चाचणी उपलब्ध आहे.
किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजना पात्रता:-
१. ही भारतात सुरू केलेली योजना आहे जी केंद्र सरकार आणि विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभाग या दोघांद्वारे संयुक्तपणे चालवली जाते. त्यामुळे केवळ भारतात राहणाऱ्या भारतीय विद्यार्थ्यांना या योजनेद्वारे फेलोशिप मिळू शकते.
२. इयत्ता १०वी मध्ये ज्यांना गणित आणि विज्ञान विषयात ७५% गुण मिळाले आहेत ते या योजनेचा लाभ घेण्यास पात्र आहेत. तर ST/SC/PWD साठी पात्रतेसाठी ६५% गुण निश्चित केले आहेत.
३. १२वी मध्ये शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना फेलोशिप मिळवण्यासाठी १२वी मध्ये गणित आणि विज्ञान विषयात ६०% गुण मिळणे आवश्यक आहे तरच ते या योजनेसाठी पात्र ठरतील. तर ST/SC/PWD साठी ५०% गुण निश्चित केले आहेत. तसेच इयत्ता १०वी मध्ये गणित आणि विज्ञान विषयात ७५% गुण आणि ST/SC/PWD विद्यार्थ्यांना १०वी मध्ये ६५% गुण मिळाले तरच ते योजनेसाठी पात्र असतील.
४. ज्या विद्यार्थ्यांनी १०वी आणि १२वी मध्ये निर्धारित गुण मिळवले आहेत ज्यांनी B. SC./B.S./B. Math/B. State/MS/इंटिग्रेटेड M. SC. मध्ये प्रवेश घेतला आहे ते हे देऊ शकतात.
५. जे उमेदवार IGCSE परीक्षेला बसणार आहेत ते किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजनेसाठी देखील पात्र आहेत. त्यांना त्यात किमान ७५% गुण मिळाले पाहिजेत तर ST/SC/PWD साठी ६५% गुण निर्धारित केले आहेत.
निवड प्रक्रिया:-
१. अ‍ॅप्टिट्यूड टेस्ट:- फेलोशिप मिळविण्यासाठी सर्व अर्ज केलेल्या उमेदवारांनी अ‍ॅप्टिट्यूड टेस्टमध्ये उत्तीर्ण गुण मिळवणे आवश्यक आहे.
२. निवड:- अभियोग्यता चाचणी उत्तीर्ण झालेल्या उमेदवारांना मुलाखतीसाठी बोलावले जाईल.
३. मुलाखत:- निवडलेल्या उमेदवाराला मुलाखत प्रक्रियेतून जावे लागेल. हे क्लिअर केल्यानंतर फेलोशिप मिळवून संशोधनात करिअर करण्यासाठी पुढे जाता येईल.
नोंदणी दस्तऐवज:-
१. निवासी प्रमाणपत्र: जन्म प्रमाणपत्र, शाळेचे हस्तांतरण प्रमाणपत्र
२. १०वी ११वी आणि १२वीची मार्कशीट
३. जात प्रमाणपत्र ४. पासपोर्ट आकाराचा फोटो
किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजना नोंदणी:-
१. सर्वप्रथम अर्जदाराला किशोर वैज्ञानिक प्रोत्साहन योजना च्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
२. वेबसाइटच्या मुख्यपृष्ठावरील फेलोशिप विभाग निवडा.
३. त्यानंतर KVPY-२०२१ साठी अर्ज लिंकवर क्लिक करा.
४. अँप्लिकेशन लॉगिन वर क्लिक करा लॉगिन पेज उघडल्यानंतर उमेदवाराचा User ID आणि पासवर्ड टाकून लॉग इन करा.
५. जर उमेदवार पहिल्यांदा लॉग इन करत असेल तर त्याला/तिला पहिल्या नोंदणी पर्यायावर जाऊन नोंदणी करावी लागेल. विचारलेली माहिती टाकून तुम्ही आयडी-पासवर्ड तयार करून लॉग इन करू शकता.
६. अर्ज तुमच्यासमोर उघडेल तो भरा आणि सबमिट करा.
७. यानंतर तुमच्यासमोर फी जमा करण्याचा पर्याय उघडेल. ऑनलाइन मोड. तुम्ही क्रेडिट कार्ड एटीएम डेबिट कार्ड नेट बँकिंग वापरून अर्ज फी भरू शकता. यासह तुमची अर्ज प्रक्रिया पूर्ण होईल.
Here, we cover a small piece of information about the मध्यान्ह भोजन योजना. For more information visit the Kishore Vaigyanik Protsahan Yojana official website. Stay tuned to get notified about the other Government schemes.