This content has been archived. It may no longer be relevant
जल जीवन मिशन योजना 2024, भारत सरकारकडून देशातील नागरिकांसाठी अनेक योजना सुरू आहेत. सरकारने अशी आणखी एक योजना सुरू केली आहे तिचे नाव आहे जल जीवन मिशन योजना या योजनेसाठी सरकारने या मिशनसाठी ३.६० लाख कोटी बजेट देण्याची तरतूद केली आहे. ज्यामध्ये राज्य सरकार आणि केंद्र सरकार स्वतंत्र बजेट देणार आहे. जलजीवन मिशन (ग्रामीण) योजनेतून ग्रामीण भागात राहणाऱ्या लोकांच्या घरात पिण्याच्या पाण्यासाठी पाण्याची जोडणी केली जाणार आहे. आतापर्यंत एकूण ३.२७ कोटी ग्रामीण कुटुंबांना पाण्याची जोडणी देण्यात आली आहे.
जल जीवन मिशन योजना १५ ऑगस्ट २०१९ रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी स्वातंत्र्य दिनानिमित्त सुरू केली होती undefined देशातील सुमारे ५०% ग्रामीण भागात जिथे लोकांना अजूनही पाण्याची समस्या आहे त्या भागात पिण्याचे पाणी पोहोचवण्यासाठी मोदींनी ही योजना सुरू केली. पेयजल व स्वच्छता विभागाच्या आकडेवारीनुसार आतापर्यंत ग्रामीण भागातील १८.३३ टक्के कुटुंबांना पाण्याची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.
जल जीवन मिशन ग्रामीण योजना तपशील:-
| योजना | जल जीवन मिशन योजना |
| विभाग | पेयजल व स्वच्छता विभाग जलशक्ती विभाग |
| योजना सुरू केली | 15 ऑगस्ट 2019 |
| लाभार्थी | देशातील नागरिक |
| सुरुवात | तप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी |
| उद्देश | राज्यातील सर्व ग्रामीण भागात पाण्याची सुविधा उपलब्ध करूनदेणे |
| अर्ज | ऑनलाइन |
जल जीवन मिशन योजना योजनेचे उद्दिष्ट:-
राज्यांच्या ग्रामीण भागात पाण्याची सुविधा उपलब्ध करून देणे हे जल जीवन मिशनचे उद्दिष्ट आहे. वाढत्या लोकसंख्येबरोबर पाण्याची समस्याही वाढत आहे अनेक ग्रामीण भागात पाण्याची सोय नाही आणि लोकांना पाणी आणण्यासाठी अनेक अंतर पायी जावे लागते. पाणीटंचाईमुळे शेतकऱ्यांनाही अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. या सर्व समस्या पाहून सरकारने जल जीवन मिशन योजना जेजेएम मिशन सुरू केले आहे. या अभियानांतर्गत ज्या भागात पाणी नाही तेथे प्रत्येक घरापर्यंत पाईपलाईनद्वारे पाणीपुरवठा करण्यात येणार असून या अभियानाला शासनाने हर घर जल योजना असे नावही दिले आहे. योजनेचा लाभ घेण्यासाठी ज्या लाभार्थींच्या घरात पाणी कनेक्शन नाही ते पात्र मानले जातील.
जल जीवन मिशन चे फायदे:-
१. जल जीवन मिशनच्या माध्यमातून ज्या राज्यांमध्ये पाण्याची सुविधा नाही अशा भागात पाणीपुरवठा केला जाईल.
२. या योजनेचा (जल जीवन मिशन योजना) लाभ ग्रामीण आणि शहरी दोन्ही भागातील लोकांना दिला जाईल.
३. जल जीवन मिशन योजनेसाठी सरकार ३.६० लाख कोटी रुपयांच्या अर्थसंकल्पात तरतूद करणार आहे.
४. या योजनेतून ६ कोटी घरांना पाणीपुरवठा केला जाणार आहे.
५. घरोघरी पोहोचवलेले पाणी उमेदवारांना पिण्यासाठीही वापरता येईल
६. या अभियानाच्या (जल जीवन मिशन योजना) माध्यमातून जलसंधारणालाही चालना दिली जाईल.
७. सर्व उमेदवारांना त्यांच्या घरी पाणी कनेक्शन मिळेल
८. आता त्यांना पिण्याच्या पाण्यासाठी फार दूर जावे लागणार नाही त्यामुळे लाभार्थ्यांचा वेळही वाचणार आहे.
९. जल जीवन मिशन योजनेद्वारे ग्रामीण भागात कार्यात्मक घरगुती नळ कनेक्शन प्रदान करणे.
१०. योजनेच्या माध्यमातून ग्रामीण भागातील सार्वजनिक ठिकाणीही पाण्याची जोडणी करण्यात येणार आहे.
११. आतापर्यंत १८.३३ टक्के ग्रामीण भागात पाणी कनेक्शन देण्यात आले आहे.
१२. १९ कोटी १७ लाख २० हजार ८३२ ग्रामीण कुटुंबांना नळजोडणी मिळाली आहे
१३. जेजेएम मिशनच्या माध्यमातून ग्रामीण भागातील लोकांना दिलासा मिळणार आहे.
१४. आतापर्यंत १८ जिल्ह्यांतील लोकांना या योजनेचा लाभ देण्यात आला आहे.
जल जीवन मिशन योजनेचे राज्य लाभार्थी:-
जल जीवन मिशन चा लाभ गुजरात हरियाणा हिमाचल प्रदेश जम्मू आणि काश्मीर लडाख मेघालय पंजाब सिक्कीम उत्तर प्रदेश उत्तराखंड पश्चिम बंगाल इत्यादी राज्यांतील उमेदवारांना दिला जात आहे. मात्र ही योजना अद्याप सर्व राज्यांमध्ये लागू झालेली नाही. या योजनेचा लाभ २०२४ पर्यंत देशातील सर्व राज्यांना दिला जाईल असे सरकारकडून सांगण्यात आले आहे. आत्तापर्यंत गोव्यातील सर्व ग्रामीण भागांना ग्रामीण जल जीवन मिशनचा लाभ देण्यात आला असून जल जीवन मिशनचा लाभ घेणारे गोवा हे पहिले राज्य बनले आहे. अर्ज केलेल्या लाभार्थ्यांनाच या अभियानांतर्गत लाभ मिळणार आहे.
निकष आणि पात्रता:-
१. जल जीवन मिशन योजनेचा लाभ घेण्यासाठी उमेदवार हा ज्या राज्यात राहतो त्या राज्यातील मूळ रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
२. जल जीवन अभियानाचा लाभ घेण्यासाठी उमेदवाराने ग्रामीण भागात यावे.
३. योजनेंतर्गत दिले जाणारे पाणी पिण्यायोग्य असावे.
४. ग्रामीण जल जीवन मिशन योजनेचा लाभ घेण्यासाठी उमेदवारांकडे काही कागदपत्रे असणे आवश्यक आहे जसे आधार कार्ड अधिवास प्रमाणपत्र बँक खाते इ.
५. दारिद्र्यरेषेखालील लोकांना जल जीवन मिशन योजनेचा लाभ दिला जाईल.
जल जीवन मिशन योजनेचे बजेट:-
जल जीवन मिशनसाठी सरकारने ३ लाख कोटी रुपयांचा अर्थसंकल्प देण्याचा निर्णय घेतला आहे undefined ज्यामध्ये राज्य सरकारकडून १ लाख कोटी रुपये आणि केंद्र सरकारकडून २ लाख कोटी रुपये अर्थसंकल्पात देण्याची तरतूद करण्यात आली आहे. या योजनेद्वारे राज्यांच्या ग्रामीण भागात २४ महिन्यांत पाणी कनेक्शन दिले जाणार आहे. जल जीवन मिशन योजनेसाठी अतिरिक्त अर्थसंकल्प देण्यासही सरकारने मान्यता दिली आहे .या योजनेंतर्गत डोंगराळ प्रदेश असलेल्या राज्यांसाठी केंद्र आणि राज्य सरकारने स्वतंत्रपणे दिलेल्या निधीची वाटणी सरकारने निश्चित केली आहे. उदाहरणार्थ:
१. या योजनेंतर्गत उत्तराखंड राज्यात ९० टक्के निधी वाटपाचा वाटा केंद्र सरकारने आणि १० टक्के राज्य सरकारने ठरवला आहे.
२. हिमाचल प्रदेश राज्यासारख्या ईशान्येकडील राज्यांसाठी संपूर्ण १०० टक्के रक्कम फक्त केंद्र सरकार देईल. तर इतर राज्यांसाठी या टक्केवारीतील ५० टक्के केंद्र आणि उर्वरित ५० टक्के राज्य सरकार देईल.
Helpline Number – 011-24362705
Here, we cover a small piece of information about the जल जीवन मिशन योजना. For more information visit the Jal Jeevan Mission official website. Stay tuned to get notified about the other Government schemes.