This content has been archived. It may no longer be relevant
अटल भुजल योजना, मोदी सरकारने नागरिकांसाठी अनेक योजना सुरू केल्या आहेत ज्याचा मुख्य उद्देश लोकांना मदत करणे आणि त्यांच्या समस्यांवर तोडगा काढणे हा आहे. आपल्या देशात भूगर्भातील पाण्याचे साठे झपाट्याने कमी होत आहेत ही अत्यंत चिंतेची बाब आहे विशेषतः शेतकऱ्यांसाठी. नरेंद्र मोदी यांनी २०१८ मध्ये हे प्रस्तावित केले होते जागतिक बँकेनेही ते शक्य करण्यासाठी मदत केली आणि ही योजना २०१८ ते २०२२-२३ या कालावधीत राबविण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. आपले माजी मुख्यमंत्री अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या ९५ व्या जयंतीदिनी ही योजना सुरू करण्यात आली होती त्याअंतर्गत प्रत्येक घरापर्यंत पिण्याचे पाणी आणि शेतकऱ्यांना शेतीसाठी पाणी दिले जाईल.
भारतातील अनेक भागात भूजलाची पातळी सातत्याने कमी होत आहे त्यामुळे तेथील लोकांना पाण्याची समस्या भेडसावू शकते. या समस्येवर तोडगा काढण्यासाठी मोदी सरकारने अटल भुजल योजना सुरू केली ज्याला आपल्या माजी मुख्यमंत्र्यांचे नाव देण्यात आले आहे. या योजनेंतर्गत भारतातील ज्या राज्यांमध्ये भूजल पातळी खूपच खालावली आहे त्या राज्यांमध्ये भूजल पातळी वाढवली जाईल. अटल भुजल योजना या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना शेतीसाठी पुरेसे पाणी मिळणार असून त्यांना शेती करणे सोपे होणार आहे.
अटल भुजल योजनेचा गुजरात हरियाणा महाराष्ट्र उत्तर प्रदेश कर्नाटक मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमधील ८३५० गावांना फायदा होणार आहे. या योजनेसाठी केंद्र सरकारकडून ६००० कोटींची मदत मिळाली आहे ज्यामध्ये ३००० कोटी जागतिक बँक आणि ३००० कोटी भारत सरकार देणार आहेत. या योजनेसोबतच सरकार लोकांमध्ये पाण्याबाबत जनजागृती करण्यासाठी मोहीमही राबवणार आहे.
अटल भुजल योजना महत्व:-
भूगर्भातील पाण्याची पातळी कमी होणे ही खूप मोठी समस्या आहे ती सोडवणे अत्यंत आवश्यक आहे. आजही भारतात खूप कमी ग्रामीण घरे आहेत ज्यात पाण्याच्या पाईपची सुविधा आहे त्यामुळे लोकांच्या अनेक समस्या आहेत. या अभियानाच्या माध्यमातून सर्व ग्रामीण घराघरांत पोहोचणे हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे. जलसंकट ही अतिशय कठीण समस्या असून ती या योजनेअंतर्गत सोडवली जाऊ शकते. आमचे माजी मुख्यमंत्री अटलजी यांच्यासाठी पाण्याचा प्रश्न खूप गंभीर होता आणि ते त्याची खूप काळजी करत असत. त्यामुळेच या समस्येवर तोडगा काढण्यासाठी मोदी सरकारने ही योजना सुरू केली.
अटल भुजल योजना या योजनेंतर्गत या ७ राज्यांमध्ये येणाऱ्या ग्रामपंचायतींना निधी दिला जाईल जेणेकरून ते तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून भूजल व्यवस्थापनात सुधारणा करून पाण्याची समस्या सोडवू शकतील. ज्या ग्रामपंचायती सर्वोत्तम काम करतील त्यांना त्यांच्या कामासाठी शासनाकडून अधिक रक्कम दिली जाईल. त्यामुळे जलशक्ती मंत्रालयाच्या या अभियानात सर्वांनी सहकार्य करून पाण्याचा योग्य वापर करावा.
अटल भुजल योजनेचे उद्दिष्ट:-
या योजनेत भूगर्भातील पाण्याची पातळी थांबविण्याबरोबरच पाण्याचा अनावश्यक वापर थांबवण्यासाठी पाण्याचा योग्य वापर करण्याची मोहीमही सुरू करण्यात येणार आहे. या मोहिमेमुळे भूजल व्यवस्थापनाशी संबंधित व्यावहारिक बदल तसेच लोकांना ही योजना शक्य होईल. २०१३ पासून भूजल व्यवस्थापन आणि नियमन योजना आहे. ज्या अंतर्गत भूजल स्रोत आणि पाण्याची बचत करता येईल. पण मोदी सरकारने या नवीन योजनेसाठी केंद्र आणि बजेट केले जेणेकरून कामगिरी चांगली होईल.
अशा सर्व गावांमध्ये जिथे भूजल पातळी खाली जात आहे नरेंद्र मोदींनी लोकांना जल निधीसाठी निधी देण्याची विनंती केली जेणेकरून प्रत्येकजण गिरणीचे पाणी वाचवू शकेल. एवढेच नाही तर शेतकऱ्यांना पिकासाठी किती पाण्याची गरज आहे हे कळावे यासाठी पाण्याचे अंदाजपत्रक तयार करण्याची विनंतीही त्यांनी केली. भूगर्भातील पाण्याची पातळी कमी असेल तर ज्या पिकांमध्ये पाण्याचा वापर उपयुक्त आहे अशाच पिकांची पेरणी करावी असे आवाहन त्यांनी शेतकऱ्यांना केले आहे. कमी पाण्यातही पिकांना सिंचन करता यावे यासाठी तंत्रज्ञान क्षेत्रातही सुधारणा करण्याची मागणी मोदी सरकारने केली आहे.
अटल भुजल योजनेंतर्गत प्राधान्य क्षेत्र:-
अटल भुजल योजनेंतर्गत काही विशेष राज्यांना प्राधान्य दिले जाईल. ओळखल्या गेलेल्या प्राधान्य क्षेत्रांमध्ये गुजरात हरियाणा कर्नाटक मध्य प्रदेश महाराष्ट्र राजस्थान आणि उत्तर प्रदेश या राज्यांचा समावेश आहे. ही सर्व राज्ये अति-शोषण उच्च-जोखीम आणि कमी-जोखीम ब्लॉक्सच्या बाबतीत भारताच्या एकूण भूजल शोषणाच्या २५ टक्के प्रतिनिधित्व करतात.
अटल भुजल योजनेचे फायदे:-
१. या योजनेमुळे भूजल पातळी वाढून लोकांचा पाण्याचा प्रश्न सुटू शकेल. खेड्यापाड्यात प्रत्येकाला पिण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांना शेतीसाठी लागणारे पाणी मिळू शकते.
२. या योजनेच्या माध्यमातून ७ राज्यातील ७८ जिल्ह्यांतील ८३५० ग्रामपंचायतींना पाणी मिळणार असून सर्वांना पाणी उपलब्ध होणार आहे.
३. भूजल योजनेद्वारे शेतकऱ्यांना शेतीसाठी आवश्यक असलेले पाणी मिळावे यासाठी सरकारला पाणी साठवायचे आहे.
पाणी ही एक मोठी समस्या आहे आणि त्याच्याशी लढण्यासाठी मोदी सरकारने अटल भुजल योजना सुरू केली आहे ज्या अंतर्गत ७ राज्यांमध्ये भूजल पातळी वाढवण्यासाठी ६००० कोटी रुपये जमा झाले आहेत. यामुळे लोकांना पिण्यासाठी आणि शेतीसाठी पाणी मिळू शकणार असून लोकांचे जीवन सुसह्य होणार आहे.
अटल भुजल योजनेचे वैशिष्ट्ये:-
१. केंद्र सरकारने अटल भुजल योजना सुरू केली आहे.
२. या योजनेद्वारे देशातील ७ ओळखल्या जाणार्‍या पाण्याचा ताण असलेल्या भागात शाश्वत भूजल व्यवस्थापनासाठी समुदायाच्या सहभागावर भर दिला जाईल आणि हस्तक्षेपाची मागणी केली जाईल.
३. जल जीवन मिशनसाठी चांगल्या स्त्रोतांच्या शाश्वततेसाठी शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याच्या उद्दिष्टासाठी सकारात्मक योगदान आणि पाण्याचा वापर सुलभ करण्यासाठी समाजाच्या वर्तनात बदल घडवून आणण्याची योजना या योजनेत आहे.
४. अटल भुजल योजनेच्या कामासाठी सरकार ६००० कोटी रुपये खर्च करणार आहे.
५. त्यापैकी ३००० कोटी रुपये जागतिक बँकेकडून कर्ज म्हणून मिळणार असून भारत सरकार ३००० कोटी रुपयांचे योगदान देणार आहे.
६. अटल भुजल योजना हरियाणा गुजरात कर्नाटक मध्य प्रदेश महाराष्ट्र राजस्थान आणि उत्तर प्रदेशमधील ८३५३ जल-तणावग्रस्त ग्रामपंचायतींमध्ये लागू केली जाईल.
अटल भुजल योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया:-
- सर्वप्रथम तुम्हाला अटल भुजल योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
- होम पेजवर तुम्हाला आपापली या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- यानंतर तुमच्या स्क्रीनवर एक नवीन पेज उघडेल.
- या पृष्ठावर तुम्हाला सर्व महत्वाची माहिती प्रविष्ट करावी लागेल.
- आता तुम्हाला सर्व महत्त्वाची कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील.
- त्यानंतर सबमिट ऑप्शनवर क्लिक करावे लागेल.
- अशा प्रकारे तुम्ही अटल भुजल योजनेअंतर्गत अर्ज करू शकाल.
Here, we cover a small piece of information about the अटल भुजल योजना. For more information visit the Atal Bhujal Yojana official website. Stay tuned to get notified about the other Government schemes.