This content has been archived. It may no longer be relevant
प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजना 2024, आपल्या देशाचे माननीय पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी लोकनायक श्री जय प्रकाश नारायण यांच्या जयंतीदिनी ११ ऑक्टोबर २०१४ रोजी विज्ञान भवन नवी दिल्ली येथे संसद आदर्श ग्राम योजना सुरू केली होती. आपल्या देशाची राजधानी. या ग्राम योजनेंतर्गत आपल्या पंतप्रधानांनी मार्च २०१९ पर्यंत तीन आदर्श गावांचा विकास करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले होते. त्यापैकी एक आदर्श गाव २०१६ पर्यंत साध्य करायचे होते आणि त्याचप्रमाणे २०२४ पर्यंत संसद आदर्श ग्राम योजनेअंतर्गत अशी पाच आदर्श गावे निवडले जाईल आणि विकसित केले जाईल.
या योजनेंतर्गत देशातील एक खासदार ज्याला आपल्या भागातील जनतेने निवडले आहे तो आपल्या भागातून एक ग्रामीण भाग निवडेल आणि त्यात अनेक विकास योजना सुरू करेल जेणेकरून ते गाव विकासात आघाडीवर असेल. म्हणजेच सोप्या भाषेत सांगायचे तर सरकारला या संसद आदर्श ग्राम योजनेच्या माध्यमातून आपल्या देशातील ग्रामीण भागाचा विकास करायचा आहे या योजनेची रचना अशा पद्धतीने करण्यात आली आहे.
प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजना ठळक मुद्दे:-
| योजनेचे नाव | प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजना |
| सौजन्य | केंद्र सरकार |
| सुरुवात केली | पंतप्रधान नरेंद्र मोदी |
| लाँच तारीख | ११ ऑक्टोबर २०१४ |
| लाभार्थी | गाव |
| विभाग | ग्रामीण विकास मंत्रालय |
पंतप्रधान संसद आदर्श ग्राम योजना:-
ही योजना अद्वितीय आणि परिवर्तनीय आहे कारण तिचा विकासाचा सर्वांगीण दृष्टीकोन आहे. कृषी आरोग्य शिक्षण स्वच्छता पर्यावरण उपजीविका इत्यादीसारख्या अनेक क्षेत्रातील निवडक गावांचा एकात्मिक विकास अपेक्षित आहे जो केवळ पायाभूत सुविधांच्या विकासाच्या पलीकडे आहे संसद आदर्श ग्राम योजनेचे उद्दिष्ट काही मूल्ये रुजवण्याचे आहे. जसे की लोकसहभाग अंत्योदय स्त्री-पुरुष समानता महिलांचा सन्मान सामाजिक न्याय समाजसेवेची भावना स्वच्छता पर्यावरणाचा आदर पर्यावरण संतुलन. स्थानिक स्वायत्तता सार्वजनिक जीवनात शांतता आणि सौहार्द सहकार्य स्वातंत्र्य पारदर्शकता आणि जबाबदारी इ.
शासनाच्या या संसद आदर्श ग्राम योजनेच्या विकासासाठी ग्रामपंचायत एक मूलभूत घटक असेल. त्याची लोकसंख्या सपाट भागात ३०००-५००० आणि डोंगराळ आदिवासी आणि अवघड भागात १०००-३००० असेल. ज्या जिल्ह्यांमध्ये हे युनिट आकार उपलब्ध नाही त्या ग्रामपंचायतींचा वापर करून इच्छित लोकसंख्येच्या आकाराचा अंदाज लावता येतो.
प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजनेअंतर्गत कार्य:-
लोकसभेच्या खासदाराला त्याच्या मतदारसंघातून ग्रामपंचायतीची निवड करावी लागते आणि राज्यसभेच्या खासदाराने तो ज्या राज्यात निवडला जातो त्या राज्यातील त्याच्या आवडीच्या जिल्ह्यातील ग्रामीण भागातून ग्रामपंचायतीची निवड करावी लागते. नामनिर्देशित खासदार देशातील कोणत्याही जिल्ह्यातील ग्रामीण भागातून ग्रामपंचायत निवडू शकतात. शहरी मतदारसंघाच्या बाबतीत (जेथे ग्रामपंचायती नाहीत) खासदाराने जवळच्या दुसर्‍या मतदारसंघातील ग्रामपंचायत ओळखावी.देशाचे संसद सदस्य समुदायाशी संलग्न राहतील गाव विकास नियोजन सुलभ करतील आणि आवश्यक संसाधने एकत्रित करतील.
प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजना या योजनेत प्रत्येक गरीब कुटुंबाला गरिबीतून बाहेर काढण्यासाठी विशेष भर दिला जाईल. आराखडा तयार करण्यापूर्वी एक सुव्यवस्थित पर्यावरण उभारणी आणि सामाजिक एकत्रीकरण केले जाईल ज्याचे नेतृत्व आणि मार्गदर्शन खासदार स्वतः करतील. प्रत्येक गावातील नियोजन प्रक्रिया ही जिल्हाधिकार्‍यांच्या समन्वयाने सहभागी होणारी कवायत असेल. या कवायतीत खासदार सक्रिय सुत्रधाराची भूमिका बजावतील.
प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजना उद्दिष्टे:-
१. शिक्षण सुविधा प्रौढ साक्षरता ई-साक्षरता यासाठी सार्वत्रिक प्रवेश सुनिश्चित करणे
२. शाळांमध्ये स्वच्छतागृहे वाचनालये आणि स्मार्ट शाळांसाठी मदत
३. स्थानिक पातळीवर एक विकास आणि प्रभावी स्थानिक प्रशासन मॉडेल तयार करा जे शेजारच्या ग्रामपंचायतींना शिकण्यासाठी आणि परिस्थितीशी जुळवून घेण्यास प्रेरित करू शकेल.
प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजना महत्व:-
१. ग्रामीण जीवनाशी संबंधित सर्व पैलूंमध्ये विशेषतः शासनाशी संबंधित निर्णय घेण्यामध्ये समाजातील सर्व घटकांचा सहभाग सुनिश्चित करणे.
२. गावातील सर्वात गरीब आणि असुरक्षित व्यक्ती सक्षम करणे
३. लैंगिक समानतेची पुष्टी करणे आणि देशातील महिलांचा सन्मान सुनिश्चित करणे
४. ग्रामीण भागात समाजसेवेची भावना रुजवणे
५. देशात स्वच्छतेची संस्कृती अधिकाधिक रुजवण्यासाठी
६. योजनेंतर्गत विकास आणि पर्यावरण यांच्यातील समतोल सुनिश्चित करणे
७. स्थानिक सांस्कृतिक वारशाचे संरक्षण सुनिश्चित करणे
८. देशाच्या ग्रामीण भागात आदर्श गावाची भावना निर्माण करून स्वावलंबन आणि स्वावलंबनाला चालना देणे.
९. गावातील समाजात शांतता आणि सौहार्द सुनिश्चित करणे
१०. सरकारच्या या ग्राम योजनेंतर्गत ग्रामीण भागात राहणार्‍या भारतीय लोकांमध्ये भारतीय राज्यघटनेतील मूलभूत अधिकार आणि मूलभूत कर्तव्यांमध्ये अंतर्भूत असलेल्या मूल्यांचे पालन करण्याची भावना रुजवली जाते.
आदर्श ग्राम योजनेतील उपक्रम:-
- वैयक्तिक विकास
- मानवी विकास
- सामाजिक विकास
- आर्थिक प्रगती
You can also check out more information about the Pradhan Mantri Adarsh Gram Yojana.
Here, we cover a small piece of information about the प्रधानमंत्री आदर्श ग्राम योजना. For the application process and for the PMSGY Scheme Online Application visit the Pradhan Mantri Adarsh Gram Yojana Official Website. Stay tuned to get notified about the other Government schemes.